[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.VII 31 " 5Neminem ad excitandas domos ruina deterruit, et, cum penates ignis absumpsit, funda-menta tepente adhuc area ponimus et urbes haustas saepius eidem solo credimus; adeo ad bo-nas spes pertinax animus est.Terra marique humana opera cessarent, nisi male temptata re-temptare libuisset.VII 32" 1Non est magni animi beneficium dare et perdere; hoc est magni animi perdere et dare.98O dobrodziejstwachI 1 " 3 4Niełatwo powiedzieć, czy szpetniej jest wypierać się dobrodziejstwa, czy też domagać sięza nie zapłaty; dobrodziejstwo bowiem jest to taki rodzaj pożyczki, z której należy odbieraćtylko tyle, ile nam dobrowolnie zwracają.Ogłaszać tutaj upadłość jest natomiast rzeczą bar-dzo haniebną z tego powodu, że dla wypełnienia zobowiązania nie są potrzebne środki pie-niężne, ale intencja.Odpłaca się bowiem za dobrodziejstwo, kto poczuwa się do wdzięczno-ści.Ale choć godni potępienia są ci, którzy nawet nie wspominają o wdzięczności, to i w nasjest wina.Niewdzięczności doświadczamy często, ale jeszcze częściej sami do niej skłania-my, gdyż raz jesteśmy surowi, czyniąc ludziom wyrzuty i stawiając żądania, a raz lekkomyśl-ni i natychmiast żałujący daru, to znów narzekamy i wypominamy najmniejsze drobiazgi.Przekreślamy wszelką wdzięczność nie tylko po wyświadczeniu dobrodziejstwa, lecz już wmomencie, kiedy je wyświadczamy.I 1 " 7 8W błędzie jest, kto ma nadzieję, że będzie mu wdzięczny człowiek, którego znużył odwle-kaniem i wymęczył oczekiwaniem.Z takim samym uczuciem odbieramy dobrodziejstwo, zjakim je wyświadczono, i dlatego nie należy wyświadczać niedbale: każdy bowiem tylko so-bie zawdzięcza to, co otrzymał od kogoś obojętnego.*Jeśli już takie jest prawo natury, że dotkliwiej odczuwa się krzywdy niz
li przysługi i że oprzysługach prędko się zapomina, krzywdy zaś długo tkwią w pamięci, to czegóż oczekujeten, kto obligując obraża?I 1 " 9.Wyświadczajmy dobrodziejstwa, lecz nie czyńmy z nich przedmiotu lichwy.Człowiek,który dając myśli o zapłacie, zasługuje na oszukanie.I 1 " 12Istotną cechą wielkiego i szlachetnego umysłu jest to, że nie dba o nagrodę za dobrodziej-stwa, lecz o nie same, i że po złych doświadczeniach wciąż szuka dobrego człowieka.Czybyłoby czymś chwalebnym niesienie pomocy wielu ludziom, gdyby nikt nie zawiódł nas?Lecz prawdziwą cnotą jest właśnie świadczenie dobrodziejstw bezinteresownych, za któreczłowiek wspaniałomyślny bierze nagrodę w tej samej chwili, kiedy je świadczy.I 2 " 1.Jeśli usuniesz właściwe kryteria, dobrodziejstwa przestaną istnieć jako takie i będą mo-gły otrzymać jaką bądz
inną nazwę.99I 2 " 3Nikt nie wpisuje dobrodziejstw do księgi długów ani nie domaga się jak chciwy poborcaspłacenia ich w wyznaczonym dniu i godzinie.Człowiek szlachetny nigdy nie myśli o nich,chyba że przypomni mu ktoś chcący się odwdzięczyć.Inaczej dobrodziejstwa zamieniają sięw jakąś pożyczkę.Nikczemną lichwą jest wciąganie dobrodziejstw do rachunków.I 3 " 1Kto gotów szybko uwierzyć, że zmarnował swe dobrodziejstwa, ten zmarnował je rzeczy-wiście, lecz kto konsekwentnie do wcześniejszych dodaje nowe, ten wzbudzi wdzięczność wnajbardziej obojętnym i niewrażliwym sercu.I 5 " 2 3Dobrodziejstwa nie można dotknąć ręką: rzecz dzieje się w duszy.Zachodzi ogromna róż-nica pomiędzy przedmiotem dobrodziejstwa a samym dobrodziejstwem.Dlatego ani złoto,ani srebro, ani nic z tego, co uchodzi za najcenniejsze, nie jest dobrodziejstwem, jest nim je-dynie intencja dającego.Lecz ludzie nieświadomi rzeczy zauważają tylko to, co rzuca się woczy, co przechodzi z rąk do rąk i co można posiadać, natomiast nie cenią tego, co jest rze-czywiście wartościowe i cenne.Te rzeczy, które posiadamy, na które patrzymy, na którychskupia się nasza pożądliwość, nietrwałe są, może je zabrać Los albo Krzywda.Ale dobro-dziejstwo trwa nawet po stracie przedmiotu, przez który je wyświadczono.Jest to bowiemszlachetny czyn, którego nie zniweczy żadna siła.I 6 " 2Intencja jest tym, co podnosi znaczenie rzeczy, uświetnia to co pospolite, kompromituje cowielkie i cenione.Same przedmioty pożądania są ze swej istoty neutralne, nie mają natury nidobra, ni zła: wszystko zależy od kierunku, w jakim popycha je Kierująca Zasada, która na-daje rzeczom właściwą formę.I 6 " 3O pobożności ludzi dobrych świadczy nawet mąka i kasza złożona bogom.Natomiast z
linie unikną bezbożności, choćby wylali na ołtarzach potoki krwi zwierząt ofiarnych.I 12 " 2Niewielu zachowuje wdzięczność po otrzymaniu dobrodziejstwa.Większość dopóty pa-mięta o darach, dopóki z nich korzysta.II 1 " 2.Nie odczuwa się wdzięczności za dobrodziejstwo, z którym dobroczyńca długo zwleka i któ-re wydaje się z trudnością wypuszczać z rąk, i dawać tak, jakby wydzierał je samemu sobie [ Pobierz całość w formacie PDF ]