Trylogia nadmorska Zeromski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.�zy czerwone na licu Zbigniewa! Po licu si� tocz�, po bladym.Pod r�ce go wzi�li siepaczew milczeniu.Troskliwie go wiod�.Oboj�tni jak zima, jak burza, jak zaraza, troskliwie go ci�gn� z komnaty.Stopy jego na progach pozdrawiaj� zw�oki wiernej czeladzi.Krew mu wierna w przedsion-kach zmoczy�a chodaki.W dziedzi�cu swym p�ockim królewic.Wiatr szumi, Krucy kracz�.R�� konie.O, bracie!Wesz�a stopa w strzemi� konia wiernego.Do puSlisk przytroczyli golenie.Do ��ku r�ce przypasali zwi�zane.- Bywaj, ksi��, z ojczyzny! - wo�aj�.- Do cudzych granic pod��aj!- Wolna droga przed tob�!J�cz� mosty zwodzone, szlocha brama ojczysta, p�acz� stare kamienie domowe.Poszed�w Swiat wierny rumak - gdzie wola.A na drodze samotnej ktoS go uj�� u pyska.Id�, id� samowtór - borem-lasem, pustkowiem.- Dok�d wiedziesz? - zapyta królowie.- W cztery strony Swiata.- odpowie.- A ktoS jest ze mn� ostatni?- Wieszcz - panie!Dmie zawieja w krwawe do�y po oczach.Siek� Sniegi lec�ce w�os skud�any nad czo�em.Dajepuszcza policzki obmarz�ymi wiechami bladym licom królewskim.Krzywa jedla go stepieuschni�tymi r�kami ga��zi - w pa��k zgi�ty od wichru Swierk go smaga w�ochatymi sp�awiny- buk go gnatem uschni�tym w pierS uderza jak oszczep cz�owieczy - d�b go chwyta za gar-dziel w stryki wici skostnia�ych.Chrapie ko� czuj�c zwierza w ost�pie.A w okr�gach pust-kowia zagra wieszcz straszn� pieS� wygnanemu z ojczyzny.Rpiewa mu na piszcza�ce prze-dziwnej o synu.- Za t� lir� - powiada - coS po�ama�, tyranie, piszczel syna podj��em i muzyckie uczyni�emnarz�dzie.Och, nie k�uj� tak ig�y sosnowe w rany oczu wmiecione, jako boli w serce wbitao synu Spiewanka!Nie pomSci krzywdy ojca syn wierny, wyznawca jedyny, jen�e Spi pod sklepieniem ceglany-mi.Nie udxwignie ju� miecza krwawego r�ka syna struchla�a.Nie wst�pi jego stopa junackaw strzemiona ojcowe.Z czterech tarcic d�bowych zbite jego królestwo.59Z m�odocianej prawicy piszczel oto, muzyckie narz�dzie.- Precz ode mnie, grzesznika, n�dzny smerdo! Król jestem, król z królów! Sam chc� jecha�przez pustkowie mej w�oSci.- O panie! Nie mog� ci� odejS� samego.U twych strzemion iS� musz�.Ja jeden, towarzysz ostatni.Musz� pieS� ci o synu do ko�ca wySpiewa�.Pos�uchaj:.60POK�ON HERMANA BALKANa czele szczup�ej garstki kawalerów Zakonu Teuto�skiego Panny Marii Jerozolimskiej imie-nia jecha� Herman Balk lasów niesko�czonych przestworzem.Nie chcia�, by towarzysze wy-prawy - Konrad Landsberg i Otto von Saleide, którzy pierwsi z po�udnia na ziemie mazowiec-kie przybiegli, by póxniejsi przybysze - Dietrich Bernheim marsza�ek - komendator KonradTutele, Henryk Berg z Turyngii, Haus-Compthur przysz�ych twierdz Zakonu - szpitalnik Hen-ryk Zeitz z Wittchendorfu, Bernard Ellenbogen i Otto Querfurt trosk� jego widzieli - wi�ctwarz zakry� przy�bic�.Nie chcia�, by secina soldnerów i knechtów, towarzysz�cych na wy-praw� rycerzom, traci�a ducha, a laicy heimliche i bracia s�u��cy, t�um w�tpliwego m�stwa,lekk� zbroj� okryty, trwo�y� si� jeszcze bardziej, postrzegaj�c niepokój dowódcy.Ukrywa� tedy pod sw� hartown�, mediola�sk� zbroj�, pod czarn� tunik� i bia�ym p�aszczemz czarnym krzy�em na lewym ramieniu dzie�o ci�kie, pomys� i czyn zarazem ponad si�y jed-nego cz�owieka.A sam by� przecie wodzem rzeszy nielicznej, rozkazodawc� nieSwiadomych i doradc� swymw�asnym w tym Swiecie nieznanym.Puszcza sosnowa szumia�a woko�o.Zimne jeziora: Che�ba, morze b�otne, Dru�no jak �ukzgi�te, Jeziorak w d�ugie porozwidlany przeguby, Mor�g, smugami che�bi srebrzystej na toniciemnozielonej to tu, to tam w czarnym ost�pie przywabia�y oczy.Tajemnicze w g�stwinach rzeki - Wis�a, Ossa, Wysoka, pocz�tki Pas��ki - raz wraz k�ad�yniezbrodzone swe pop�awy przed bystrym konia kopytem.A ko�, co tyli Swiat przebieg�, co wci�ga� nozdrzami suchy wiatr zza palesty�skich spalo-nych gór przyfruwaj�cy, co szed� w orszaku cesarza Fryderyka, gdy wykl�ty przez papie�aGrzegorza zuchwale wkracza� w najpos�pniejsze pod s�o�cem jerozolimskie rozdo�y, by sa-mow�adnie na g�ow� sw� k�aS� koron� - ko�, co bi� kopytem przed bram� prowadz�c� doRwi�tego Grobu i ko�ysa� si� na wielkiego morza galerach - co w sycylijskich i lombardzkichpas� si� trawach - co tropi� Slad Kumanów i Pieczyniagów w nadborskiej pustaci u brzeguA�uty i Dunaju - chrapa� teraz mokrym nozdrzem i patrza� sp�oszon� xrenic� w knieje g�u-chej pó�nocy, w cichy, senny, rozmarzaj�cy ost�p nieprzebyty pruskiego pojezierza.Herman Balk g�adzi� pieszczotliwie grzyw� xrebca i bok jego podbudza� ostrog�.Wiód� godalej a dalej.Nie tu bowiem, gdzie si� pieni�y samoswoje rzeki i gdzie jaSnia�y bezpa�skie jeziora, by� krestej wyprawy.Nie tam, gdzie si� ju� odcisn�� Slad kopyta, by� kres skoków bieguna.K�dyS u zalewisk sinego morza i u wydm mierzei mia�a si� dopiero wychyli� zapora dla sko-ków w�drownego rumaka, która na wiatr ze wschodu mia�a jego chrapy skierowa�.Nie mo-g�y go strzyma� nogaci wiSlane ani nasyci� i wypaS� pachn�cymi zio�y swoimi ziemie Kry-stianowe biskupie ani sucha ziemia Pomorzan, któr� teuto�skiej wardze snadniej by�o zwa�61Pomezani� - ani krainy lubawskie, sasi�skie, gol�dzi�skie, warmijskie, pogodzi�skie, natan-gi�skie, sambijskie i wszystkie inne, które wiecznoS� rozpostar�a mi�dzy wiSlan� i niemnow��u�aw�.Serce nienasycone bi�o w piersi przybysza, gdy mierzy� oczyma i skokiem rumaka teziemie niczyje, pustkowia, w�drowisko barbarzy�ców i pogan.Oto mia� je najecha�, posi�S�, zdoby� i pó� na pó� z chytrym a �ar�ocznym Kunradem z P�oc-ka podzieli�.Serce �omota�o w piersiach mySliwca, gdy oczy wypatrywa�y w matecznikachSlady turów i �osiów, niedxwiedzi i wilków, jeleni i dzików.Serce �omota�o w piersiach zdo-bywcy, gdy wspomina� i ogarnia� we w�adz� ziemie widziane, powiaty przebyte, wody i ichzródliska, poniki, potoki, strumienie, rzeki, stawy i b�ota, wzgórza i rozdo�y, puszcze i pola-ny, d�browy i por�by, pola i ugory, ��ki i pastwiska, bezdro�a, przesmyki, przesieki, Scie�kii drogi.Serce bi�o w piersiach gospodarza, gdy mierzy� i liczy�, odkrywa� i przewidywa� bogactwajawne, wpadaj�ce w oczy nawet g�upca, i skarby skryte przed oczyma niedo��nych lub ciem-nych - budulec surowy w lasach, �elazo i miedx, z�oto i srebro, zbiorowiska soli twardej i roz-puszczonej w wodzie, drogie kamienie i drogie futra zwierz�t wa��saj�cych si� w lasach, cen-ne ptactwo i wyborne ryby zape�niaj�ce stawy, jeziora, rzeki i strumienie.Serce bi�o w piersiach budownika, gdy widzia� w olSnieniu marze� statki p�awackie na wo-dach, �awy na potokach, mosty na rzekach i z brzegów jezior na wyspy tamy i jazy plecionedo po�owu ryb z morza w gór� rzeki na tar�o ci�gn�cych - drogi i p�oty, budy i szopy, chatyi wsie, brogi i gumna, targowiska, podgrodzia, miasta, grody, zamki, koScio�y i wielkie kate-dry, twierdze niezdobyte i porty jeszcze nie widziane u wybrze�y.Móg� oto wyci�gn�� r�k� i zabra�!Ogarn�� to wszystko!Zabra� jak ziemi� che�mi�sk�, ziemi� pó� obiecan�, pó� darowan�, �yw� p�otk�, zarzucon�przez s�owia�skiego rybaka na przyn�t�, a�eby cudzymi r�koma schwyta� wielkiego szczu-paka - Prusy nieogarnione.Herman Balk Smia� si� wspominaj�c t� dziedzin� zawart� mi�dzyWis��, Oss� i Drw�c� jakoby w ramie wiekuistej.Herman Balk Smia� si� wspominaj�c ziemi� micha�owsk�, zawart� mi�dzy Drw�c�, Rypnic�i Branic� jakoby w ramie wiekuistej [ Pobierz całość w formacie PDF ]