[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.463 464.60.Cyt.w:A.Milbauer, Transcending Exile: Conrad, Nabokov, I.B.Singer, Miami1985,s.41.61.The Garland Companion to Vladimir Nabokov, Nowy Jork 1995, s.64.62.Vladimir Nabokov, Lolita, przeÅ‚.Robert Stiller, Warszawa 1991, s.413.63.S.Schiff, Vera (Mrs Vladimir Nabokov), Nowy Jork 1999, ss.97 98.64.Nabokov, PamiÄ™ci, przemów, ss.251 252.65.M.Cwietajewa, An Otherworldly Evening, w: tenże, A Captive Spirit, s.166.66.Wywiad z Alvinem Tofflerem w: Nabokov, Strong Opinions, s.37.67.Cyt.w: V.S.Yanovsky, Elysian Fields, De Kalb, Ill.1987, s.12.68.Boyd, Nabokov: The American Years, s.13.69.Tamże, s.22; Nabokov, Strong Opinions, s.26.70.Schiff, Vera, s.246.71.Nabokov, Look at the Harlequins!, Harmondsworth 1980, s.105.72.Cyt.w: Schiff, Vera, s.338.73.Boyd, Nabokov: The American Years, ss.84 85.74.Zob.na przykÅ‚ad V.Nabokov, Selected Letters, Nowy Jork 1989, ss.47 48.75.Boyd, Nabokov: The American Years, ss.371, 648.76.Cyt.tamże, s.490.77.Berberowa, PodkreÅ›lenia moje, s.269.78.M.Oliver, Igor Stravinsky, Londyn 1995, s.96.79.A.Bruneau, Musiques de Russie et musiciens de France, Paryż 1903, s.28.80.Cyt.w: Taruskin, Stravinsky and the Russian Traditions, t.2, ss.1529, 1532.81.A.Benois, Reminiscences of the Russian Ballet, Londyn 1941, s.130.82.R.Craft, Stravinsky: Chronicle of a Friendship, Nowy Jork 1994, s.31; Nabokov,PamiÄ™ci, przemów, s.248.83.S.Volkov, St Petersburg: A Cultural History, Londyn 1996, s.315.84.Cyt.w: H.Sachs, Music Fascist Italy, Londyn 1987, s.168.85.Oliver, Igor Stravinsky, s.139.86.Cyt.w: tamże, s.143.87.WÅ‚adimir Nabokow, Do Rosji, przeÅ‚.z ros.Leszek Engelking.88.Cyt.w: F.Lesure (red.), Stravinsky: Études et témoignages, Paryż 1982, s.243.89.Taruskin, Stravinsky and the Russian Traditions, t.1, s.891.90.I.Stravinsky, Chronique de ma vie (1935).91.N.Nabokov, Old Friends and New Music, Londyn 1951, s.143.92.T.Stravinsky, Catherine and Igor Stravinsky: A Family Album, Londyn 1973, s.4.93.S.Walsh, Igor Stravinsky: A Creative Spring.Russia and France 1882 1934, Londyn2000, s.531.94.I.Stravinsky, R.Craft, Expositions and Developments, Londyn 1962, s.33.95.Craft, Stravinsky, s.120.96.Tamże, s.320.97.Cyt.w: Walsh, Igor Stravinsky, s.500.98.Stravinsky, Craft, Expositions and Developments, s.76.99.V.Stravinsky, R.Craft, Stravinsky in Pictures and Documents, Nowy Jork 1978, s.76.100.Craft, Stravinsky, s.329. 101.S.Alexander, Marc Chagall: A Biography, Londyn 1979, s.52.102.Figes, A People's Tragedy, ss.749 750.103.Alexander, Marc Chagall, s.312.104. The New York Times (15 lutego 1944).105.Alexander, Marc Chagall, ss.255, 434.106.JeÅ›li chodzi o ten aspekt osobowoÅ›ci Mandelsztama, zob.C.Cavanagh, SyntheticNationality: Mandel'shtam and Chaadaev,  Slavic Review , t.49, nr 4 (1990), ss.597 610.107.Nabokov, PamiÄ™ci, przemów, s.254.108.Kudrowa, Posle Rossii, s.201.109.M.Cwietajewa, Pis'ma k A.Tieskowoj, Praga 1969, ss.96 97.110.Berberowa, op.cit., s.232.111.Feiler, Marina Tsvetaeva, s.189.112.Cwietajewa, Stichotworienija i poemy, t.3, s.176 (przeÅ‚.Adam Pomorski).113.Cwietajewa, Pis'ma k A.Tieskowoj, s.112.114.Schweitzer, Tsvetaeva, s.345.115.Cyt.w: Broude, Ot Chodasiewicza do Nabokowa, ss.19 20.116.Berberowa, PodkreÅ›lenia moje, s.392.117.Cwietajewa, Pis'ma k A.Tieskowoj, s.147.118.Cwietajewa, Stichotworienija i poemy, t.2, s.292.119.AG, Pg-In.120.Berberova, The Italics Are Mine, s.189.121.Shentalinsky, The KGB's Literary Archive, ss.252 254.122.L.Spiridonova, Gorky and Stalin (According to New Materials from A.M.Gorky'sArchive),  Russian Review , t.54, nr 3 (1995), ss.418 423.123.Shentalinsky, The KGB's Literary Archive, s.262.124.Zob.też Robert Conquest, The Great Terror: A Reassessement, Londyn 1990, ss.387 389; W.W.Iwanow, Poczemu Stalin ubiÅ‚ Gor'kogo,  Woprosy litieratury , nr 1 (1993).125.Siergiusz Prokofiew, Autobiografia, przeÅ‚.Jadwiga Ilnicka, Kraków 1970, s.212.126.Berberowa, PodkreÅ›lenia moje, s.392.127.Prokofiew, Autobiografia, s.188.128.S.S.Prokofiev, Soviet Diary 1927 and Other Writings, Londyn 1991, s.69.129.Prokofiew, Autobiografia, s.205.130.Zob.S.Moreaux, Prokofiev: An Intimate Portrait,  Tempo , 11 (wiosna 1949), s.9.131.Siergiej Prokofjew: matieriaÅ‚y, dokumienty, wospominanija, s.453.132.Mandelstam, Hope Abandoned, s.464.133.Cwietajewa, Stichotworienija i poemy, t.3, s.212.134.Tamże, s.213 (przeÅ‚.Adam Pomorski).135.Cyt.w: Irma Kudrowa, Tajemnica Å›mierci Mariny Cwietajewej, przeÅ‚.KrzysztofTur, BiaÅ‚ystok [1997], s.178.136.I.Stravinsky, R.Craft, Memories and Commentaries, Londyn 1960, s.26.137.Craft, Stravinsky, s.171.138.Schwarz, Music and Musical Life in Soviet Russia, s.355.139.Tamże, s.354.140.Craft, Stravinsky, s.461.141.Schwarz, Music and Musical Life in Soviet Russia, s.355.142.Craft, Stravinsky, s.313.143.Tamże, s.317. 144.N.Slonimsky, Music Since 1900, Nowy Jork 1971, s.1367.145.Craft, Stravinsky, s.316.146.Tamże, ss.316 317.147.Tamże, s.315.148.Tamże, s.318.149.Tamże, s.319.150.Zob.też Taruskin, Stravinsky and the Russian Traditions, t.2, ss.1605 1675.151. Komsomolskaja prawda (27 wrzeÅ›nia 1962).152.Stravinsky, Craft, Stravinsky in Pictures and Documents, s.470.153.Craft, Stravinsky, s.331.154.Stravinsky, Craft, Expositions and Developments, s.86.155.Tamże, s.335.156.Tamże, s.332.157.E.Wilson, Shostakovich.158.Tamże, s.466.159.Tamże, ss.460 461.160.Tamże, s.375.161.Craft, Stravinsky, s.328. Przypisy gwiazdkoweWST
PI EUROPEJSKA ROSJA* Imię cara wymawia się po rosyjsku  Piotr , toteż  Piter (od oryginalnej pisowniholenderskiej  Pieterburg , wymawianej  Piterburch ) ma w sobie coś obcego, co, jak zauważyłpoeta Iosif Brodski, pasuje do tego nierosyjskiego miasta (zob.Przewodnik po przemianowanymmieście, w: Iosif Brodski, Mniej niż ktoś: eseje, Kraków 2006, s.65).* Naczelnymi architektami Petersburga za panowania Piotra Wielkiego byli: DomenicoTrezzini (z Włoch), Jean Leblond (z Francji) i Georg Mattarnovy (z Niemiec).* Jeszcze w XIX wieku szlachcice wszelkiej rangi, nie wyłączając hrabiów i baronów,mieli obowiązek kończyć list utartym zwrotem:  Wasz pokorny niewolnik.* Piotr Wielki wprowadził zachodni system liczenia lat w 1700 roku.Rosja jednak aż do1918 roku pozostała przy kalendarzu juliańskim  opóz
nionym w stosunku do gregoriańskiego,używanego w prawie całej Europie (w XX wieku o trzynaście dni).Tak więc cesarska Rosja byłazawsze, również w dosłownym sensie, zapóz
niona wobec Zachodu.* W Rosji jeden arszyn to 71 centymetrów.* Od kuzniec  kowal [przyp.wyd.].* Stiepan Diegtiariow, kompozytor oratorium Minin i Pożarski, czyli wyzwolenie Moskwy(1811), był chłopem pańszczyz
nianym Szeremietiewów.* W 1771 roku Berezowski został członkiem Accademia Filarmonica w Bolonii.W 1775roku wrócił do Rosji, a dwa lata póz
niej popełnił samobójstwo.Film Andrieja TarkowskiegoNostalgia (1983), opowiadający o tęsknocie za ojczyzną, opiera się na historii życia MaksymaBerezowskiego.Jego bohaterem jest rosyjski emigrant we Włoszech, zbierający informacjeo swoim rodaku i sobowtórze, nieszczęśliwym osiemnastowiecznym kompozytorze rosyjskim.* Na tym nie skończyły się związki Cavosa z operą rosyjską.Syn Catterina, architektAlberto Cavos, odbudował Teatr Wielki w Moskwie po pożarze w 1853 roku i wzniósł TeatrMaryjski w Petersburgu.Jego córka Camille wyszła za mąż za dworskiego architekta i portrecistęNikołaja Benois, którego rodzina uciekła do Petersburga w czasie rewolucji francuskiej w latachdziewięćdziesiątych XVIII wieku; ich syn, Aleksandr Benois, współtworzył z SiergiejemDiagilewem Les Ballets Russes.* Zgodnie z doktryną prawosławną broda była atrybutem Boga i Chrystusa (bo jednegoi drugiego przedstawiano z brodą) i oznaką człowieczeństwa (różniła ludzi od zwierząt).Z powodu zakazu Piotra noszenie brody stało się świadectwem  rosyjskości i oporu wobecreform cara.II DZIECI ROKU 1812* Będziemy ich tutaj nazywać dekabrystami, choć nazwa ta powstała dopiero po 1825roku.* Przeł.Julian Tuwim (Z rosyjskiego, t.1 3, Warszawa 1954, t.3, s.35) [ Pobierz całość w formacie PDF ]