[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Opierając się na tym znaku, Smith odczytał również inne znaki sylabiczne, któreokreślały imię króla i nazwy miast.Oprócz tego Smith znał ustaloną jeszcze przez Langagrupę znaków, występującą dwukrotnie i oznaczającą wyraz  król.Warto dodać, żew obydwu przypadkach nie wszystkie znaki były podobne, podobieństwo wykazywałyjedynie trzy pierwsze.Smith założył, że w jednym przypadku ma do czynienia z wyrazem  królw mianowniku, a w drugim - w dopełniaczu.Postawiwszy taką tezę uczony stanął od razuprzed problemem: w jakim to języku w wyrażeniu  król wraz z odmianą zmienia sięprzedostatni fonem? Znając odpowiedz
na to pytanie można tym samym ustalić, jaki językkryją znaki sylabiczne pisma cypryjskiego.Język grecki był z dawien dawna rozpowszechniony na Cyprze.A w języku greckimwyraz  król - basileus, zmienia w dopełniaczu przedostatni fonem (basileos).W ten sposóbSmith doszedł do prawidłowej konkluzji, iż język cypryjskich inskrypcji jest językiemgreckim.Ale najbardziej pikantne jest to, że Smith doszedł do najbardziej prawidłowegowniosku wychodząc z nieprawidłowej przesłanki - wyraz  król nie był napisanyw mianowniku!KROK PO KROKU.ZNAK PO ZNAKUImię króla, grecka nazwa króla - basileus, nazwy dwóch miast - wszystko toumożliwiło Smithowi odczytanie osiemnastu znaków cypryjskich.Opierając się na tychznakach, Smith dokonał próby odczytania krótkich napisów na medalach cypryjskich, któreprzecież, rozumując prawidłowo, powinny się składać z imion własnych.I istotnie, znajdujeon w tych napisach imię Euagorasa, znanego władcy Cypru, prowadzącego zażartą walkę279z Persami na początku IV wieku p.n.e.(jego imię żyje po dziś dzień w ludowych podaniachCypryjczyków), odnajduje również wiele innych imion.Co prawda, nie wszystkie odczytał prawidłowo.Na przykład odczytane przez Smithaimię Pythagoras było w rzeczywistości imieniem Philokypros, imię Stasiagoras - imieniemStasikypros itd.Mimo to jednak udało się Smithowi prawidłowo ustalić brzmienie ponadpołowy znaków pisma cypryjskiego - trzydzieści trzy znaki z pięćdziesięciu sześciu!Przyjaciel i nauczyciel Smitha, filolog S.Birch, w sposób dobitnie przekonywającyudowodnił, że jedynie język grecki może być językiem napisów cypryjskich - ani egipski, anistarohebrajski, ani fenicki, ani akadyjski nie odpowiadają swoją budową regułom językatekstów Cypru.Numizmatyk, asyriolog i znakomity znawca języka greckiego J.Brandis zdołałokreślić znaczenie nowych znaków.Brandis był tym pierwszym uczonym, który zaczął czytaćteksty długie, nie posiadające bilingwy.Jemu zawdzięczamy odkrycie spójnika i, z pomocąktórego można było bardziej wyraz
nie rozczłonkowywać napisy nie posiadające wsparciabilingwy.(Spójnik ten brzmiał nie jak zwykłe greckie kai, lecz kas - i znaki przekazujące tenwyraz zdołał Brandis odnalez
ć w tekstach cypryjskich.) Możliwe, że uczonemu niemieckiemuudałoby się doprowadzić do zwycięskiego końca odczytanie pisma cypryjskiego -przedwczesna śmierć przerwała jednak jego badania.Rodak Brandisa, niemiecki filologklasyczny M.Schmidt kontynuował jego dzieło.Schmidt ustalił znaczenie prawie wszystkichznaków i, co nie mniej istotne, określił system pisma znacznie dokładniej niż to uczynionowcześniej.Pismo cypryjskie jest pismem sylabicznym.Brandis wykazał, że w piśmieCypryjczyków używano jedynie dwóch rodzajów znaków sylabicznych - znaki przekazujące czyste samogłoski (a, e, i, o, u) i znaki przekazujące połączenia fonemu spółgłoskowegoi samogłoskowego (na przykład ta, ti, te, to, tu) - w ten sposób wszystkie znaki pismacypryjskiego oddawały zgłoski otwarte (tj.zakończone na samogłoskę).Zacytujemy początekgreckiej części fenicko-greckiej bilingwy z Idalionu, porównując ją z literowym pismemgreckim:i to-i te-ta-ra-to-i ve-te-i pa-si-le-vo-se mi-li-ki-ja-to-no-sein tM
i tetartM
i vetei basil
wos milkijatM
nosw czwartym roku [kiedy] król Milkjaton.Prace nad odczytaniem pisma cypryjskiego zakończyli językoznawcy Deeckei Siegizmund.Nawiasem mówiąc, do dziś, mimo że znane są znaczenia wszystkich znaków,czytanie wielu tekstów pisma cypryjskiego sprawia jeszcze wiele trudności.280Wyraz  srebro po grecku brzmi argyros.W tekstach cypryjskich jest on oddawanyznakami sylabicznymi a-ra-ku-ro.Imię Afrodyty określają znaki A-po-ro-ti-ta.Wyraz greckigar, oznaczający  bowiem, gdyż , Cypryjczycy zapisywali jako ka-re, imię Stasikrates Sa-ta-si-ka-ra-te-se.Jak widzimy z tych przykładów, odchylenia były nader istotne.Początkowo objaśniano to tym, że Cypryjczycy mówili  barbarzyńskim dialektem językagreckiego.Ostatnio udało się ustalić, że przyczyna różnic tkwi nie w języku, lecz w systemiepisma cypryjskiego, oddającego jedynie zgłoski otwarte.Stąd, gdy słowo kończy się naspółgłosce, należy dodać jakąkolwiek samogłoskę, aby sylaba stała się otwarta, na przykładwyraz teois -  bogom trzeba pisać te-o-i-se.Styk fonemów spółgłoskowych na początku lubw środku wyrazu ulega również likwidacji przy dodaniu samogłosek pomocniczych, naprzykład Stasikrates = Sa-ta-si-ka-ra-te-se.Ponadto pismo cypryjskie nie odróżnia spółgłosek dz
więcznych, bezdz
więcznychi półotwartych.Zgłoski da, ta, i tha języka greckiego oddawane są w piśmie sylabicznymjednym i tym samym znakiem ta, zgłoski bi, pi i phi - znakiem pi itd.W języku greckimistnieją dwa fonemy e i dwa o (długie i krótkie).W piśmie cypryjskim nie są one odróżniane.Ponadto fonemy nosowe stojące przed spółgłoskami w ogóle nie są wymawiane - wyrazpanta   wszystko znakami cypryjskimi pisze się pa-ta.Jak widzimy, zmiany transkrypcji fonetycznej wyrazów w piśmie cypryjskim sąznaczne.Ponadto język grecki Cypryjczyków różni się od greki klasycznej, choć nie takwyraz
nie, jak sądzono na początku.Nic dziwnego, że do dnia dzisiejszego nie udaje sięzinterpretować i przełożyć w sposób nie budzący wątpliwości wielu wyrazów tekstówcypryjskich.PISMO ETEOCYPRYJSKIECzym objaśnić taką niezgodność między systemem pisma i językiem? Dlaczego znakipisma cypryjskiego tak bardzo deformowały i zniekształcały słowa greckie? Odpowiedz
możebyć jedna: początkowo za pomocą pisma cypryjskiego upamiętniano wyrazy języka niegreckiego, lecz jakiegoś innego, którym mówiła ludność Wyspy Miedzianej w starożytności.Pismo literowe powstało w Grecji na przełomie IX-VIII wieku p.n.e.Natomiast kolonizacjęCypru rozpoczęli Grecy na kilka lat wcześniej.Osiedliwszy się na wyspie przejęli pismo281tubylców używających innego języka.Już w r.1910 odkryto pierwsze teksty napisane cypryjskimi znakami sylabicznymi -tak zwanym pismem eteocypryjskim.Znaleziono również niewielką bilingwę: tekst napisanyw języku greckim i  języku x [ Pobierz całość w formacie PDF ]