balzac honoriusz proboszcz z tours

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Stara panna wraz zmilczącym księdzem Troubert spędzała wieczory w kilku domach, gdzie zbie-rała się garstka osób zespolonych wspólnością upodobań i analogią sytuacji.Było to paru starców żyjących plotkami i zainteresowaniami swoich gospo-dyń, kilka starych panien trawiących dni na rozbieraniu słów, na ważeniukroków swoich sąsiadów oraz ludzi pomieszczonych wyżej lub niżej nich whierarchii społecznej; wreszcie kilka starych kobiet wyłącznie zajętych de-stylowaniem plotek, prowadzeniem rejestru wszystkich majątków i kontrolo-waniem cudzych czynności; przepowiadały małżeństwa i krytykowały równiecierpko postępowanie swoich przyjaciółek.Osoby te, rozmieszczone w mie-ście niby naczynia włoskowate w roślinie, łaknęły, niby liść rosy, nowinek,tajemnic każdego stadła, wysysały je i udzielały ich natychmiast księdzuTroubert, jak liście udzielają łodydze wilgoci, którą wchłonęły.Za czym cowieczora parte ową potrzebą wzruszeń, która mieszka w każdej istocie, zacnete dewotki sporządzały dokładny bilans miejscowych stosunków, rozwijającw tym bystrość godną weneckiej Rady Dziesięciu i uprawiając szpiegostwo,niezawodne siłą swego zapału.Następnie, odgadły tajemną przyczynę jakie-goś wypadku, miały tę ambicję, aby wchłonąć całą mądrość swego sanhe-drynu i dzięki temu grać pierwsze skrzypce plotek, każda w swojej sferze.Kongregacja ta, bezczynna a tak czynna, niewidzialna a widząca wszystko,niema a gadająca bez ustanku, posiadała wpływ nie niebezpieczny na pozór zpowodu nicości tego światka, ale straszliwy z chwilą, gdy go ożywiał jakiśwyższy interes.Otóż od dawna już nie pojawił się w sferze ich istnień wypa-dek równie doniosły i poważny jak walka księdza Birotteau, wspomaganegoprzez panią de Listom�re, przeciwko księdzu Troubert i pannie Gamard.Do-my, w których bywała panna Gamard, uważały za wrogi obóz salony pań deListom�re, de la Blotti�re i de Villenoix; na dnie tego sporu czaiły się wszyst-kie klasowe próżności.Była to walka ludu i senatu rzymskiego w kretowiskualbo też burza w szklance wody, jak powiedział Monteskiusz o republice San Marino, gdzie godności publiczne trwały tylko jeden dzień, tak łatwo było33tam zagarnąć tyranię.Bądz co bądz burza ta rodziła w duszach tyleż na-miętności, ile byłoby ich trzeba, aby kierować największymi sprawami.Czyżnie jest błędem mniemać, że czas biegnie szybciej jedynie dla serc miotanychwielkimi zamiarami, które mącą życie i doprowadzają je do wrzenia? Godzinyksiędza Troubert biegły równie żywo, umykały brzemienne myślami równiepełnymi trosk, były pomarszczone nadzieją i rozpaczą równie głęboką jakstraszliwe godziny człowieka ambitnego, kochanka lub gracza.Sam Bóg znasumę energii, jaką nas kosztują tajemnie odniesione tryumfy nad ludzmi,wypadkami i nad samym sobą.O ile nie zawsze wiemy, dokąd dążymy, zna-my dobrze trudy podróży! Jeśli wolno jest historykowi porzucić dramat, któryopowiada, aby objąć na chwile rolę krytyka, jeśli wam pokazuje na chwileżycie tych starych panien i dwóch księży, aby tam poszukać przyczyn nie-szczęścia, które je zatruło w samej jego istocie, zrozumiecie może, że człowiekmusi zaznać pewnych namiętności, aby rozwinąć w sobie przymioty uszla-chetniające jego życie, rozszerzając jego sferę i dławiące egoizm wrodzonywszystkim stworzeniom.Pani de Listom�re wróciła do miasta nie wiedząc, że od kilku dni przyja-ciele jej zmuszeni byli odpierać bajki obiegające o niej.Bajki te, z którychuśmiałaby się, gdyby o nich wiedziała, podsuwały jej przywiązaniu do bra-tanka pobudki mocno podejrzane.Zaprowadziła księdza Birotteau do adwo-kata, któremu proces nie wydał się rzeczą łatwą.Przyjaciele wikarego, spo-kojni o los dobrej sprawy lub opieszali w sporze nie tyczącym ich osobiście,odłożyli rzecz na porę, gdy wrócą do Tours.Przyjaciele panny Gamard moglitedy ich uprzedzić i umieli przedstawić rzecz w świetle nie korzystnym dlaksiędza Birotteau.Tak więc prawnik, którego klientela składała się wyłączniez osób nabożnych, zdziwił wielce panią de Listom�re radząc jej, aby się niewdawała w podobny proces; oświadczył zresztą, że on nie podjął by się jegoprowadzenia.Prawnie panna Gamard w myśl brzmienia aktu ma słuszność.Moralnie, to znaczy poza wykładem ściśle prawnym, w oczach trybunału iopinii ksiądz Birotteau okazałby się człowiekiem pozbawionym ducha poko-ju, łagodności, zgody, sprzecznie z tym, co o nim mniemano dotychczas.Panna Gamard (mówił adwokat) wygodziła księdzu Birotteau pożyczając mupieniądze na koszta połączone z testamentem księdza Chapeloud, i to bezkwitu.Ani wiek, ani charakter księdza Birotteau nie pozwalają przypuszczać,aby podpisał akt nie wiedząc, co zawiera, ani też nie znając jego wagi.Jeżeliopuścił dom panny Gamard po dwóch latach, gdy przyjaciel jego Chapeloudspędził tam lat dwanaście, a Troubert piętnaście, musiało to mieć jakieś po-budki jemu tylko znane; proces uznano by tedy za akt niewdzięczności etc.Podczas gdy Birotteau miał się ku wyjściu, adwokat odciągnął na bok paniąde Listom�re i zaklął ją w imię jej spokoju, aby się nie mieszała do tej spra-wy.Jednakże wieczorem biedny wikary, który męczył się tak, jak skazaniecmęczy się w swej celi czekając na wynik apelacji, nie mógł się powstrzymać,aby nie opowiedzieć przyjaciołom rezultatu swojej wizyty, w chwili gdy przedpartyjką wszyscy skupili się koło kominka [ Pobierz całość w formacie PDF ]