Flawiusz Jozef Wojna zydowska

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.209niektórzy tłumaczą w ostatnich dniach".210Zob.7, 25-36, gdzie są podane bliższe okoliczności wzięcia do niewoli Szymo-na.Obaj przywódcy są prowadzeni pózniej w pochodzie triumfalnym (zob.7, 118),a Szymon zostaje uduszony (7, 153 n).Rozdział X21126 września 70 r.212Asochajos jest biblijnym Sziszakiem, królem egipskim, który w czasie panowa-nia króla Roboama złupił Jerozolimę ok.969 r.przed Chr.(zob.l Krl 14, 25 n).W Antiq.nazwany jest Isokosem (Isakosem i Susakosem).Antioch Epifanes zdobył tomiasto w 168 r.przed Chr.(zob.l, 31 n), Pompejusz w 63 r.(por.l, 141 nn), Herodi Sosjusz w 37 r.przed Chr.(l, 345 nn).Król babiloński to Nebukadnezar (Nabuchodo-nozor), który zburzył Jerozolimę w 586 r.przed Chr.(2 Krl 25).213Chodzi o króla Szalemu (Jerozolimy) Melchizedeka (Rdz 14, 18).214Józef tutaj przyjmuje bezkrytycznie popularną etymologię grecką JerozolimyZwięta Solyma.215Józef dzieli historię Jerozolimy na siedem okresów, przy czym cyfra 7" niejest przypadkowa (por.siódmy dzień, siódmy rok jubileuszowy).Każdy okres kończysię zdobyciem lub zburzeniem miasta.W podziale tym odzwierciedla się teologicznypogląd na historię (jako realizację planu Bożego).Dlatego też Józef pomija trzy wypadkizdobycia Jerozolimy (ok.790, 597 i 300 r.przed Chr.).Dokładna liczba lat między za-siedleniem miasta przez Dawida a jego zdobyciem przez króla babilońskiego wynosi470.Przytoczona liczba lat od króla Dawida do zburzenia miasta przez Tytusa (l 179 lat)zgadza się z podaną wyżej (269) liczbą 1130 (od założenia świątyni do zburzenia jejprzez Tytusa), jeśli dodać czas panowania Dawida i Salomona przed założeniem świąty-ni (50 lat).Czas od założenia miasta (2054 por.wyżej 437) do 70 r.po Chr.wynosi2124, a nie 2177 lat.468KSIGA SI�DMARozdział I1Zob.6,409-4112Oddziały jazdy są to rzymskie alae" o różnej liczebności (zob.ks.2,przyp.35).Wojska posiłkowe składają się po większej części z wojsk sprzymierzonychi stanowią samodzielne jednostki obok legionów tworzonych tylko z żołnierzy rzym-skich.Do czasu wybuchu wojny z Rzymianami legiony stacjonowały w sąsiedniej Syrii,a nie w Palestynie, w której były wyłącznie wojska posiłkowe, złożone z żołnierzy nie-żydowskiego pochodzenia i stojące pod rozkazami prokuratora.Pierwszym legionemstacjonującym na tym terenie był legion X (Frentesis).3Pierwszy obóz (o którym mowa w 5, 133) rozbity naprzeciw wieży Pseflnus, po-tem przeniesiony był na teren miasta na miejsce dawnego obozu Asyryjczyków" (5,303).4 Posłuszeństwo" to jest odpowiednik dyscypliny rzymskiej (di-sciplina militaris), którą pisarze rzymscy uważali za fundament państwa rzymskiego (Li-wiusz 8, 7, 16; Cycero De re publica 2, 16).5Obwołanie Wespazjana cezarem zob.4, 601-604.Józef mówi w liczbie mnogiej(o władcach), bo chodzi o dynastię Flawiuszów, a więc wybór żołnierzy odnosi się i doTytusa (por.4, 597).6Wódz po wygranej bitwie mógł zaraz odznaczyć żołnierzy albo poczekać do dniatriumfu.Tytus uczynił to od razu, ponieważ legiony pozostają na Wschodzie, a wojska posił-kowe będą rozpuszczone; może też postąpił tak dlatego, że chciał podkreślić swoją samodziel-ność.Z wymienionych odznaczeń: mała włócznia (hasta pura) i godło (vexillum) przysługi-wały wyższym dowódcom, wieńce złote (coronae prawdopodobnie były to coronae mura-les, dawane za wdarcie się na mur, czy vallares za wtargnięcie do szańców) przyznawanożołnierzom za różne osiągnięcia na wojnie.Naszyjniki (torques, a nie małe catellae) zwykledawano dowódcom wojsk posiłkowych.Włócznie były duże (hasta magna) i małe (hasta par-va), ale tekst nie pozwala rozstrzygnąć, o które z nich chodziło.Odznaczenia mogły też otrzy-mywać oddziały.Zob.J.Kromayer, G.Veith, dz.cyt., s.537 n.Odznaczenia rozdzielonewówczas przez Tytusa potwierdzają zachowane napisy (CIL X 6659 i VIII 12536).7Przed wojną z %7łydami legion X (Frentesis) stacjonował nad Eufratem i brał udziałw wojnie z Partami pod wodzą Korbulona (Tacyt, Ann.15, 6).Potem wcielony do wojskaWespazjana (zob.3, 65; Hist.5, 1) brał udział w zdobywaniu Gamali (4, 13) i Jerozolimyi stanowił stałą załogę w Judei.Legion XII (Fulminata), który także stał w Syrii, brał udziałw wojnie w Armenii (Tacyt, Ann.15, 6), po czym powrócił do Rafanei i pod wodzą Cestiu-sza uczestniczył w wyprawie na Judeę (2, 500-555).Przesunięcie go na granicę między469Armenią i Kapadocją miało na celu nie tylko ukaranie go, ale i sprawdzenie jego wartości,a zarazem wzmocnienie wojskowe tych terenów.Ostry sąd o tym legionie pozostajew sprzeczności z poprzednim twierdzeniem, że zawiódł Cestiusz, a nie legion (5,41).Meti-lene leży nad Eufratem, Rafanea w środkowej Syrii na północny wschód od Trypolis.Legion V (Macedonica) stał w Mezji nad Dunajem, skąd go przesunięto (w 62 r.po Chr.) doArmenii, następnie do Ptolemaidy, aby wziął udział w walkach w Judei i przy obleganiu Je-rozolimy (3,65; 5,42).Legion XV (Apollinaris) również był przesunięty (w 62 r.) do Arme-nii, skąd wyruszył do Aleksandrii i następnie został oddany pod rozkazy Tytusa (3, 65).Po skończonej wojnie oba legiony V i XV towarzyszyły Tytusowi do Egiptu, skądwysłano je jeden (V) do Mezji, drugi (XV) do Pannonii (zob.niżej 117).8 Ruszył z wojskami" dosłownie zstąpił" (ruch z Jerozolimy)w przeciwieństwie do wstępowania" (ruch ku Jerozolimie).Aupy złożone w Cezarei byływłasnością państwa i miały być odesłane do Rzymu.O znaczeniu Cezarei (Nadmorskiej)zob.l, 414, przyp.308; o Jerozolimie po zburzeniu zob.O.Michel, O.Bauernfeind,dz.cyt., Bd.II, 2, s.224.Exkurs XIX: Jeruzalem nach der Zerstorung.Rozdział II9Jonia stanowiła zachodnie wybrzeże Azji Mniejszej, zasiedlone przez Greków.Przylądek Japygia jest końcową częścią południowo-wschodniej Italii (dziś przylądekSanta Maria di Leuca przy Otranto).10O Cezarei Filipowej zob.2, 168, przyp.106.Jest rzeczą zastanawiającą, że mimoiż Tytus przechodził przez stolicę królestwa Agryppy II (Cezareę Filipową), Józef nieuczynił o królu wzmianki (ostatnio w 4,499 n), co może nasuwać podejrzenie o pogorsze-nie się stosunków Tytusa z Agryppą, jeśli milczenie to nie jest po prostu przypadkowe.11O podziemnych przejściach zob.6, 370, przyp.169.12Józef, wrogo nastawiony do Szymona, przedstawia jego decyzję złożenia na terenieświątyni ofiary ze swojego życia za sprawę wolności jako chęć oszukania Rzymian.W od-różnieniu od obrońców Jotapaty (3, 338) i Masady (niżej 395) jego intencją była ofiara nietylko osobista, lecz w imieniu całego narodu, i stąd jego strój królewski właściwy dla postacimesjasza (por.O.Michel, Studien zu Josephus.Simon bardom, w NTS 14,1968, s.402 n).13Terencjusz Rufus jest postacią nie zidentyfikowaną.Niektórzy utożsamiają goz Terencjuszem Rufusem, trybunem X legionu, następcą legata Larcjusza Lepidusa.Byłon prawdopodobnie pierwszym zarządcą ustanowionej w tym czasie nowej prowincjiJudei (jako legatus Augusti pro praetore).Rozdział III14Domicjan urodził się 24 pazdziernika 51 r.(Swetoniusz, Domitianus 1) i miałwtedy (w 70 r.) 19 lat.15Beryt (dziś Bejrut) zob.l, 538, przyp.371.16Wespazjan urodził się 17 listopada 9 r.po Chr.(Swetoniusz, Vesp.2) i w tymczasie (70 r.) osiągnął wiek 61 lat.17Na początku wojny %7łydzi antiocheńscy zachowali się spokojnie i według 2, 479rozruchy antyżydowskie właśnie oszczędziły Antiochię.47018O rozproszeniu %7łydów po świecie Józef mówi w C.Ap.2, 282, a Filon (Leg.inGaium 281 nn) podaje katalog miejscowości i prowincji cesarstwa rzymskiego, w któ-rych %7łydzi zamieszkali.(Zob.EJ.Schiirer, dz.cyt., 2, 1-122; V.Tcherikover, Helleni-stic Civilisation and the Jews, Philadelphia 1959, 269 nn) [ Pobierz całość w formacie PDF ]