Popioly Zeromski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.A mo�e ju� wyda�em?.Zaraz sobie przypomn�.A samnie jedx.Zosta� tu lepiej, u mnie.Przyjrzysz si� troch� Swiatu, póxniej zobaczymy, jak i co.Nieprawda�?Rafa� sk�oni� si� pokornie.- Trzeba tylko - mówi� ksi�� zniecierpliwiony i pr�dkim g�osem - ogarn�� si�, ubra� po ludz-ku.Tak nie sposób! Jak to ju� mówi�em, brat wa�pana ma, to jest mia� u mnie pieni�dze.Po�yczy� mi sum�.Wex�e je sobie, t� troch� uciu�anych dusiów, i spraw odzienie pod�ugmody i naszego tu zwyczaju.To tam marsza�ek.Mówi�c to ksi�� zarumieni� si� z lekka, wydoby� z otwartej szuflady biurka sakiewk� ze z�o-tem i poda� j� Rafa�owi.Chwil� trwa�o k�opotliwe milczenie.Wreszcie ksi��, jakby oci�ga-j�c si�, rzek� znowu:- Brat waSci by� mi przyjacielem i powiernikiem za dawniejszych lat s�u�by obozowej.Dla-tego to dyskursy nasze mia�y nieraz charakter ostry dla tych, którzy nie znali bliskiego sto-sunku.Mo�e to i waSci wyda�o si� niemi�ym, �em doS� ostro, doS� cierpko przymawia� bra-tu.wtedy.Rafa� trwo�liwie, na po�y potakuj�co, na po�y przecz�c, coS mrukn��.- Nie trzeba o tym w ogóle mówi� z nikim.- z cicha rzek� ksi�� - bo to ludzie zaraz byroznieSli po Swiecie, jakobySmy si� z nieboszczykiem poró�nili.Sam waS� wiesz, �e rozsta-liSmy si� w zgodzie, aczkolwiek dyskutuj�c.Rafa� znowu niewyraxnie potwierdzi�.- Nade wszystko nie nale�y nic mówi� rodzicom, unika� wszelkich ekswisceracji w tymprzedmiocie.Mogliby w �alu wyobrazi� sobie.- O, ja nic, moSci ksi��.- Tak, tak - rzek� pan uSmiechaj�c si� dziwacznie.- Gdy si� waS� pobawisz i poznasz niecoSwiata, sam si� przekonasz, �em dobrze radzi� zmar�emu.Zamilk� i z wolna Slicznymi ruchy zacz�� chodzi� po kobiercu tam i z powrotem.Przez chwi-l� zatrzyma� si� u otwartego okna i patrza� w g��b dzikiego ogrodu.- Kocha�em go.- rzek� cicho.- Ju� go nie ma na Swiecie.Horror, horror! Nie dopowiedzia-na sentencja, nie wy�o�ony ostatni, najdobitniejszy efekt prawdy, a jego ju� nie ma.Ju� gonie ma wcale! Ani nie zaprzeczy, ani tymi oczyma, co to.nie spojrzy.Ani po swojemu niezmilczy.Garsteczka popio�u i tyle.Och, Bo�e!Podniós� na Rafa�a oczy szklane i twarz porzni�t� nag�ymi bruzdami, starsz� o wiele, wielelat.Chwil� tak przygl�da� mu si� z uwag�, jakby teraz dopiero spostrzeg�, �e tu ktoS stoi i �e105go s�ucha.USmiechn�� si� wreszcie owym uSmiechem wdzianym na twarz jak maska, uSmie-chem przyj��.Czeka�.M�odzieniec zrozumia�, �e mo�e nareszcie odejS�.Uk�oni� si� ruchem pewnym, zgrabniej-szym daleko bardziej ni� poprzednio, i Sciskaj�c w r�ce garS� dukatów w jedwabnej sakiew-ce, pe�en wzruszenia szed� przez wspania�e sale.106Egzekucja�ycie w Grudnie p�yn�o jak romans ciekawy, z dnia na dzie� przyjemniejszy.Polowania nazwierza w lasach, na kaczki w �odziach, na bekasy, dubelty, kszyki z wy��ami, konne wyciecz-ki ca�ym dworem, harce po b�oniach - oto by�y zaj�cia codzienne.Kiedy niekiedy zje�d�anoolbrzymi� hurm� ludzi do pierwszego lepszego dworku dzier�awcy, zjadano wszystkie zapa-sy �ywnoSci i, naSmiawszy si� do sytu z prostactwa, co ko� skoczy ruszano dalej.Francuzii Francuzki goszcz�cy u ksi�cia nudzili si� pomimo to wszystko.Wieczorami grywano w kar-ty, nieraz do póxna.Siostry ksi�cia Gintu�ta uczy�y si� jeszcze i.niby to pozostawa�y podScis�ym dozorem Francuzic-nauczycielek, ale bra�y udzia� we wszelkich zabawach.Rafa�,odziany w modny fraczek, w obcis�e piaskowego koloru ineksprymable, wysoki kapeluszi Swiec�ce buty z twardymi cholewkami, uczestniczy� we wszystkim na prawach niby goScia,niby domownika.Dopuszczano go z lekka do towarzystwa, ale czasami pos�ano tu i owdziealbo wyr�czono si� nim w potrzebie.On godzi� si� na wszystko.�y� tu, oddycha�, upaja� si�wolnoSci�.Nigdy przez jego g�ow� nie wion�� cie� pytania: co b�dzie dalej? Bez mySli o tymwiedzia� jedno, �e nie wróci do domu z Grudna! Przenigdy! By� tu u siebie, na swej drodze.Szed� naprzód z zadart� g�ow� - i kwita.Ka�dy dzie�, ka�dy wypadek zbli�a� go, ��czy�, ze-spala� z now� krain�.A co raz posiad�, tego �adna ju� pot�ga nie by�aby w stanie wydrze�mu z pazurów.Uczy� si� form towarzyskich, mowy francuskiej, zwyczajów, regu� �ycia, za-baw, metod wybryku, kszta�tów modnego kaprysu, kultury zepsucia.Kocha� swoj� izb�, ubra-nie, konia, na którym jexdzi� zazwyczaj -i ksi�cia.Mniej lubi� m�odszych jego braci, którzydoS� wzgardliwie na� spogl�dali, chocia� strzegli si� wyjawienia niech�ci.Jeden by� rówie-Snikiem Rafa�a i ten w�aSnie by� najnieprzyst�pniejszy.Przy ko�cu sierpnia, po �niwach, wesz�y w mod� codzienne prawie jazdy konno.Nad wie-czorem siod�ano wszystkie konie wierzchowe i kto �yw dosiada� pysznych rumaków.Rafa�mia� Scig�ego gniadego anglika.�atwo mu by�o na nim trzyma� si� w pobli�u ksi�niczkiEl�biety.Nie kocha� si� w niej, och nie! Mo�na by pr�dzej powiedzie�, �e jej nienawidzi�.Jej radosny,szcz�Sliwy Smiech odbiera� mu sen i dusz� ca�� nape�nia� zimn� nami�tnoSci�.Z niewymow-nym szcz�Sciem by�by pochwyci� i na zawsze zapami�ta� jakiS w niej szczegó� brzydoty, coS,co by nape�ni�o wyraxn� odraz�.Ale nie by�o takiego nic.By�a cudowna.Co gorsza, co nieznoSniejsza, mySlami jej obj�� nie móg� ani ogarn�� wy-obra�eniem.Ci�gle by�a poza jego wiedz�, wci�� coraz bardziej odmienna w swym czaro-dziejstwie.Je�eli wyuczy� si� ju� jakiegoS jej przymiotu i móg� do woli wySmiewa� z niegow g��bi siebie, nagle zjawia�a si� z czymS innym, czego jeszcze na ziemi nie by�o, z uSmie-chem niebia�skim, pó� smutnym, pó� litosnym, z jakimS cichym dumaniem, przez które�agodny mrok p�yn�� jak cie� bia�ej chmurki przez lazurow� wod� jeziora.Z jak�� rozkosz�107by�by j� za to rozszarpa�, z jak�� nienawiSci� zdusi�by poca�unkami owe zaziemskie troskii radoSci prawdziwie anielskie! Marzy� o niej ci�gle.Szed� z ni� zawsze przez jakieS knieje,gdzie noga ludzka nie posta�a, gdzie tylko ona i on.I tchu mu w piersiach nie stawa�o nasam� mySl o tym, co do niej mówi�.Widzia� wówczas strach na jej twarzy, przeraxliwy okrzyk z ust jej wyrywa� i s�ysza� go z upo-jeniem, fruwaj�cy wko�o g�owy.Przy stole nigdy otwarcie nie patrza� w jej stron�, ale w ka�-dej chwili Sledzi� j� tajemnie.Na spacerach stara� si� by� w pobli�u, ale nie uda�o mu si�nigdy przemówi� do niej jednego wyrazu.Z dala odpowiada�a na jego g��boki i pokornyuk�on.Pomimo jednak, �e zdawa�a si� nie zwraca� na jego osob� uwagi, skoro tylko si� sk�o-ni�, spostrzeg�a ten ruch i z martw� grzecznoSci�, wynioSle, oddawa�a mu dalekie skinienieg�ow�.Nigdy si� nie odwróci�a w t� stron�, gdzie by�, ale on doskonale wiedzia�, �e ca�a jejosoba uczuwa jego obecnoS�, �e osobliwe cienie przep�ywaj� przez t� twarz i �e w szczegól-ny sposób widz� jego figur�, jeSli nie oczy, to jak gdyby spuszczone powieki.Rzadko kiedyb��dz�ce po t�umie spojrzenie przesun�o si� i po nim tak�e.Wtedy czu� ga�ga�sk� uciech�,rozkosz kradzie�y, tryumf zdobywcy.Zawsze czysty Smiech ksi�niczki zmienia� si� w tonie,kiedy Rafa� by� blisko, zmienia� si� tak samo jak wówczas u drzwi salonu.Nie brzmia� juijak samo szcz�Scie, lecz z�owrogo dxwi�cza� jak straszny krzyk wzgardy.Tak by�o za dnia [ Pobierz całość w formacie PDF ]