Karol Marks Walki klasowe we Francji (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.%7ładen socjalista nie prowadził weFrancji lepszej propagandy rewolucyjnej niż Haynau37.A chaque capacit� selon ses oeuvres![Każdemu według zasług!].Tymczasem Ludwik Bonaparte wykorzystywał ferie Zgromadzenia Narodowego dla książę-cych objazdów po prowincji; najgorętsi spośród legitymistów udawali się na pielgrzymkę doEms, do wnuka św.Ludwika38, masa zaś przedstawicieli ludu z partii porządku intrygowała wradach departamentalnych, które właśnie się zebrały.Należało skłonić rady, aby wypowiedziałyone to, czego nie śmiała jeszcze wypowiedzieć większość Zgromadzenia Narodowego, aby po-stawiły nagły wniosek o natychmiastową rewizję konstytucji.Według konstytucji rewizja jej mo-gła nastąpić dopiero w 1852 r.i dokonać jej mogło tylko specjalnie w tym celu zwołane Zgroma-dzenie Narodowe.Lecz gdyby większość rad departamentalnych wypowiedziała się za natych-miastową rewizją czyż wówczas Zgromadzenie Narodowe wobec głosu Francji nie musiałobypoświęcić dziewiczej cnoty Konstytucji? Zgromadzenie Narodowe pokładało w zgromadzeniachprowincjonalnych te same nadzieje, jakie mniszki w wolterowskiej Henriadzie pokładały wpandurach.Ale Putyfary Zgromadzenia Narodowego wszędzie na prowincji, z nielicznymi wy-jątkami, natrafiały na tyluż nieugiętych Józefów.Ogromna większość nie chciała rozumieć na-37Haynau generał austriacki, osławiony z powodu swych okrucieństw popełnianych na rewolucjonistach przyzdławieniu rewolucji we Włoszech (1848 r.) i na Wegrzech (1849 r.). Red.38W Ems żył pretendent do tronu francuskiego z dynastii Burbonów, hr.Chambord (pózniej Henryk V). Red.56trętnych sugestii.Rewizja konstytucji została udaremniona przez to samo narzędzie, które jąmiało powołać do życia przez głosowanie rad departamentalnych.Odezwał się głos Francji i toFrancji burżuazyjnej i przemówił przeciw rewizji.W początkach pazdziernika zebrało się znowu Narodowe Zgromadzenie Prawodawcze tan-tum mutatus ab illo! [Ale jak zmienione od owego czasu!].Jego oblicze zupełnie się zmieniło.Niespodziewane odrzucenie rewizji przez rady departamentalne znowu zawróciło je w granicekonstytucji i przypomniało mu granice jego własnego żywota.Pielgrzymki legitymistów do Emswywołały nieufność orleanistów układy orleanistów z Londynem39 zbudziły podejrzliwość le-gitymistów, dzienniki obu frakcyj rozdmuchiwały ogień i rozważały wzajemne roszczenia swychpretendentów.Orleaniści i legitymiści krzywili się na machinacje bonapartystów, które ujawniałysię w objazdach książęcych, w mniej lub więcej przejrzystych próbach prezydenta uwolnienia sięod więzów konstytucyjnych, w zarozumiałym tonie pism bonapartystycznych.Ludwik Bonaparteze swej strony krzywił się na Zgromadzenie Narodowe, które uznawało za słuszne tylko spiskilegitymistyczno-orleanistyczne, i na rząd, który go ciągle zdradzał na rzecz tego ZgromadzeniaNarodowego.I wreszcie w samym rządzie panował rozłam z powodu polityki rzymskiej i z po-wodu zaprojektowanego przez ministra Passy podatku dochodowego, który konserwatyści okrzy-czeli jako socjalistyczny.Jednym z pierwszych projektów, przedłożonych zebranej ponownie Legislatywie przez rządBarrota, było żądanie kredytu w wysokości 300.000 franków dla wypłacenia wdowiej pensjiksiężnie Orleańskiej.Zgromadzenie Narodowe uchwaliło ten kredyt i powiększyło rejestr długównarodu francuskiego o 7 milionów franków.I podczas gdy Ludwik Filip odgrywał w ten sposóbnadal z powodzeniem rolę pauvre honteux [ wstydliwego żebraka ], rząd nie śmiał żądaćzwiększenia pensji Bonapartego ani też Izba nie wydawała się wcale skłonna do udzielenia na nieswej zgody.A Ludwik Bonaparte stał jak zwykle wobec dylematu: aut Caesar, aut Clichy! [alboCezar, albo więzienie za długi!].Drugie żądanie rządu przyznania kredytów w wysokości 9 mil.fr.na pokrycie kosztów wy-prawy rzymskiej jeszcze bardziej naprężyło stosunki pomiędzy Bonapartem, z jednej, a ministra-mi i Zgromadzeniem Narodowym, z drugiej strony.Ludwik Bonaparte zamieścił w Monitorzelist do swego adiutanta Edgara Neya, w którym wiązał rząd papieski gwarancjami konstytucyj-nymi.Papież ze swej strony wydał orędzie motu proprio [ z własnej inicjatywy ], w którym.odrzucał wszelkie ograniczenia swej odrestaurowanej władzy.List Bonapartego z umyślną nie-dyskrecją z lekka unosił zasłonę, kryjącą wewnętrzne stosunki jego gabinetu, aby samemu przed-stawić się oczom galerii w postaci pełnego dobrych zamiarów, ale zapoznawanego we własnymdomu i skrępowanego geniusza.Ludwik Bonaparte nie po raz pierwszy już kokietował publicz-ność ukrytym trzepotaniem skrzydeł swobodnej duszy.Thiers, referent komisji, zupełnie zi-gnorował trzepotanie się Bonapartego i zadowolił się przekładem orędzia papieskiego na językfrancuski.Nie rząd, lecz Wiktor Hugo starał się uratować prezydenta proponując, aby Zgroma-dzenie Narodowe zaaprobowało list Bonapartego.Allons donc! Allons donc! [Cóż znowu! Cóżznowu!].Tym lekceważąco lekkomyślnym okrzykiem pogrzebała większość wniosek WiktoraHugo.Polityka prezydenta? List prezydenta? Sam prezydent? Allons donc! Allons donc! Któż, udiabła, bierze na serio monsieur Bonapartego? Czy pan w to wierzy, monsieur Wiktorze Hugo, żepanu wierzymy, że pan wierzysz prezydentowi? Alians donc! Alians donc!Zerwanie pomiędzy Bonapartem a Zgromadzeniem Narodowym zostało wreszcie przyspie-szone przez dyskusję w sprawie przywołania z powrotem do kraju Orleanów i Burbonów.Wobectego, że projektu tego nie wysunął rząd, uczynił to brat stryjeczny prezydenta, syn eks-króla39W pobliżu Londynu przebywał Ludwik Filip, który po rewolucji lutowej uciekł do Anglii. Red.57Westfalii.Celem wniosku było zepchnięcie pretendentów legitymistycznego i orleanistycznego do równego poziomu z pretendentem bonapartystowskim, a raczej do poziomu jeszcze niższe-go, bo Bonaparte bądz co bądz stał faktycznie na czele państwa.Napoleon Bonaparte był dość nietaktowny, by połączyć w jeden wniosek przywołanie wygna-nych rodzin królewskich i amnestie dla powstańców czerwcowych.Oburzenie większości spra-wiło, że musiał natychmiast cofnąć to bluzniercze połączenie świętego z potępionym, rodówkrólewskich z pomiotem proletariackim, stałych gwiazd społeczeństwa z jego błędnymi bagien-nymi ognikami a każdemu z obu wniosków wyznaczyć odpowiednie miejsce.Większość ener-gicznie odrzuciła projekt przywołania rodzin królewskich, a Berryer, Demostenes legitymistów,niedwuznacznie wyjaśnił sens tego głosowania [ Pobierz całość w formacie PDF ]